Het wordt volgens Bert Veenstra tijd dat we deze zorg der overheid (die welvaart moet spreiden en bestaanszekerheid moet garanderen) moeten gaan versterken. Sociale zekerheid en recht op bijstand moet op geheel nieuwe en eigentijdse wijze vorm worden gegeven.
Het is ruim 5 jaar geleden dat ik voor het eerst vernam van een Basisinkomen. Op een bijeenkomst in 2013-2014 in Amersfoort hoorde ik Sjir Hoeijmakers spreken over de grote voordelen van het Basisinkomen. Bij mij sloeg een vonkje over toen ik me realiseerde dat zijn verhaal precies aansloot bij de sociaaldemocratische waarden van de Partij van de Arbeid: bestaanszekerheid, goed werk, verheffing en binding. Echter, de tijd was kennelijk nog niet rijp want zelfs bij mij raakte het idee van een Basisinkomen naar de achtergrond. Het Basisinkomen werd door velen als een utopie afgedaan, weinig realistisch, we waren bezig een crisis te boven te komen.
Tot mijn verbazing en vreugde echter werd op het PvdA-congres van 2018 een motie over het Basisinkomen aangenomen van Hans Lindeijer met de titel: ‘Red de PvdA, kies voor Basisinkomen’. De PvdA-kiezer kwam in beweging door het 1e deel van de titel, want de nood wás hoog, men was op zoek naar iets nieuws!
Toen ik Hans een volgende PvdA bijeenkomst sprak over zijn motie keek hij wat verongelijkt. Hij had niet het idee dat het Partijbestuur in de weer was met het Basisinkomen. Maar het bestuur belde Hans op en samen vormden we een kerngroep die in gesprek met het bestuur. We stuurden aan op het oprichten van een netwerkgroep Basiszekerheid binnen de PvdA en in een tweede gesprek kwamen wij met een Plan van Aanpak. De bal rolde verder en nu, een jaar later, is er een projectgroep van start gegaan met de opdracht tot inventarisatie, analyse en oplossingen betreffende basiszekerheid. Dit moet leiden tot aanbevelingen voor ons verkiezingsprogramma. De denktank bestaat uit enkele Kamerleden, WBS, JS, enkele ex-wethouders en de initiatiefnemers. Er zullen specialisten van verschillende instituten (Nibud, CPB, SCP etc.) worden uitgenodigd om tot een realistisch voorstel te komen.
N.B. Heb je net als vele anderen belangstelling je aan te sluiten: stuur dan een email naar basiszekerheid@gmail.com
Basiszekerheid – Basisbaan – Basisinkomen – Negatieve inkomstenbelasting – Basiszekerheidsinkomen
De insteek die gekozen is, is ‘Basiszekerheid’, in de ruimste zin van het woord. Niet alleen basisinkomen is het onderwerp maar ook Basisbaan, negatieve inkomstenbelasting, een basiszekerheidsinkomen die wellicht ook nog te combineren zijn getuige een laatstelijk verschenen rapport van de WRR, het IBO-onderzoek naar de Toeslagen en het rapport van de commissie Borstlap. Het blijkt dat 27% van de mensen op één of ander manier onvoldoende of niet van de 50 verschillende regelingen gebruikt maakt. Met nieuw vereenvoudigd instrumentarium kan een einde worden gemaakt aan de armoede waarin veel mensen (meer dan een miljoen) in ons land leven.
In ideologische zin wil ik nog wel wat toevoegen. De PvdA hecht sterk aan oude vertrouwde kernwaarden als solidariteit en rechtvaardigheid. We zijn samen verantwoordelijk voor een samenleving waarin iedereen meedoet en waarin iedereen gelijke kansen heeft, waar je wieg ook heeft gestaan. Mensen hebben allemaal recht op een fatsoenlijk bestaan en daar hoort goed werk en een bestaanszeker inkomen bij. Niet voor niets streven wij nog steeds naar een eerlijke spreiding van kennis, inkomen en macht zoals in de tijd van Drees1 en Den Uyl: ‘zoals de ouden zongen, zingen de jongen’.
Het kapitalisme heeft ons onmiskenbaar veel gebracht maar begint nu te haperen. De crisis zijn we te boven gekomen maar de rente staat te laag en wordt zelfs negatief. De pensioenen waarvoor met hard werken is gespaard staan onder grote druk. Met Herman Tjeenk Willink zien wij met lede ogen dat onze verzorgingsstaat aan ‘betonrot’ lijdt. Het schip heeft ernstige averij opgelopen en vereist stevig onderhoud. Gaten moeten worden gedicht en/of de gehele machinekamer moet worden gereviseerd dan wel vervangen.
In navolging van Thatcher (‘a rising tide lift all boats’) en Reagan (‘we have a trickle down economy’) beseffen wij nu dat de 3e Weg die we volgen onbegaanbaar is geraakt en dat met de 5e Industriële Revolutie van automatisering en robots een onzekere toekomst dreigt. Menigéén vraagt zich af : gaan onze kinderen het beter krijgen dan wij? Men is daar niet meer zo zeker van, ongelijkheid neemt nog altijd toe evenals armoede in onze welvaartsmaatschappij. Velen zien nu in dat kleine bootjes niet meeliften als de rivier is drooggevallen en dat welvaart en rijkdom niet vanzelf naar beneden druppelen. Ik neem u nog even mee naar art. 20 van onze Grondwet waarin staat:
- De bestaanszekerheid der bevolking en spreiding van welvaart zijn voorwerp van zorg der overheid.
- De wet stelt regels omtrent de aanspraken op sociale zekerheid.
- Nederlanders hier te lande, die niet in het bestaan kunnen voorzien, hebben een bij de wet te regelen recht op bijstand van overheidswege.
Het wordt volgens mij tijd dat we deze zorg der overheid (die welvaart moet spreiden en bestaanszekerheid moet garanderen) moeten gaan versterken. Sociale zekerheid en recht op bijstand moet op geheel nieuwe en eigentijdse wijze vorm worden gegeven. Hoe we dat gaan doen? Met het invoeren van een Basiszeker inkomen.
Bert Veenstra, PvdA netwerkgroep Basiszekerheid, januari 2020
